Focus stacking in en rond het huis

Creatieve Fotografie – In en rond het huis  - Focus Stacking

door Brigitte van Krimpen

Focus stacking betekent letterlijk vertaald: 'brandpunt stapelen'. De techniek wordt gebruikt om de scherptediepte in je foto’s te vergroten. De scherptediepte is de afstand tussen de dichtstbijzijnde en verste punten in je foto die acceptabel scherp worden afgebeeld. Deze afstand wordt beïnvloed door de kwaliteit van de lens, de gebruikte diafragma-opening en de afstand waarop wordt scherp gesteld. 

Nu vraag je je natuurlijk direct af, waarom gebruik je dan niet gewoon een kleinere diafragma-opening (groter F getal) bij de opname? Simpelweg omdat dat soms niet mogelijk is door de lichtomstandigheden of omdat je de achtergrond bij macro toch onscherp wilt houden. Met een kleiner diafragma zou de achtergrond bijvoorbeeld erg lelijk in beeld kunnen komen. Een macro objectief heeft natuurlijk sowieso maar een hele kleine scherptediepte. In zo’n geval kan je dan meerdere opnamen maken (meestal vanaf een statief)  waarbij je steeds de scherpte een klein stukje verlegt. 

Hoeveel opnamen je moet maken is afhankelijk van hoe groot je de scherptediepte uiteindelijk wilt hebben. Werk stelselmatig, dus van voor naar achter  of andersom, zodat je geen stukjes mist. Je kan zowel binnenshuis als buitenshuis te werk gaan maar houd er rekening mee dat je onderwerp niet mag bewegen (een zuchtje wind kan al funest zijn voor het eindresultaat). 

Veel moderne camera’s hebben de mogelijkheid om foto’s te maken met de optie  Focus Bracketing. Hierbij kan je de camera instellen om meerdere opnames voor jou te maken met verschillende scherpstelpunten (aantal is afhankelijk van het camera merk). Ik zelf hou het gewoon bij het betere handwerk en stel mijn scherpstelpunten met de hand in. 

Er bestaan ook nog allerlei andere hulpmiddelen om secuur te werk te gaan zoals stackingrails. Maar dat is meer voor de grote stackers onder ons die honderden opnames combineren om bijvoorbeeld de facetogen van een insect levensgroot scherp in beeld te krijgen. Ik zou zeggen begin gewoon simpel bij het begin.   

Stackingrails 

Later ga je al die gemaakte opnames in een computerprogramma samenvoegen (stacken = stapelen) tot één foto waarin alles scherp is. Houd er wel rekening mee dat dit hele grote bestanden kunnen worden en dit ook het nodige van de specs van je PC vraagt. 

Er zijn echter ook camera’s zoals enkele types van  Olympus die naast Focus Bracketing ook Focus Stacking kunnen uitvoeren ín de camera en dat zelfs met een minimale belichtingstijd van 1/15 sec en volledig uit de hand. Dit komt door de goede beeldstabilisatie van dit merk. Het komt er dan simpelweg op neer dat met één druk op de ontspanknop van de camera deze 8 foto’s maakt en direct samenvoegt en opslaat als Jpg op je geheugenkaart. En dat alles razend snel.  Je stelt zelf natuurlijk een vast startscherpstelpunt vast. In het geval van de vlinder hieronder waren dat de ogen. De camerasoftware stelt zelf scherp  2 opnames voor jouw punt en 5 opnames na dit punt met als eindresultaat een totaal scherp onderwerp. Behalve dat de Olympus camera alles samenvoegt tot Jpg kan je er ook voor kiezen de opnames in RAW formaat  op te slaan en later  samen te voegen in een software programma.   

Het uiteindelijke resultaat direct als Jpg uit de Olympuscamera. Daar de opname gemaakt is met F/2.8 behoud je een mooie zachte onscherpe achtergrond:   

Het uiteindelijke resultaat direct als Jpg uit de Olympuscamera   Er zijn meerdere software programma’s die je kunt gebruiken voor Focus Stacking zoals Helicon Focus, Zerene stacker, CombineZP en Picolay. Zelf maak ik gebruik van Adobe Photoshop en zal hieronder in een aantal stappen uitleggen hoe ik te werk ga. De foto van de zeester is gemaakt met een 100 mm macro objectief met F 5.6 (14 opnames)

Focus stacking in Adobe Photoshop CC 2020

Open Photoshop (zoals je ziet bezit ik een Engelstalige versie) Uiteraard kan het ook met vroegere versie van Photoshop. Kies in de menubalk File > Automate > Photomerge

 Het volgende beeld krijg je nu te zien: 

Zorg dat Auto aangevinkt is en Blend Images together  uitstaat. Druk op Browse en kies je foto’s die je wilt samenvoegen. Deze krijg je nu in het middenpaneel te zien en druk op OK. 

Dit kun je met zowel Jpg als RAW doen (en uiteraard ook met andere bestandsindelingen). Photoshop opent nu alle gekozen foto’s die je in je rechterpaneel als lagen onder elkaar kunt zien staan en geeft jouw nieuwe totaalopname een tijdelijke werktitel ‘Untitled Panorama’. PS dit kost even tijd, heb geduld. De software lijnt nu alle opnames netjes uit zodat ze naadloos op elkaar passen (Align) Het volgende beeld is aan de rechterkant van je venster te zien. Het gaat dus om het rood gearceerde gedeelte (dit zijn lagen):   

 Selecteer alle lagen door gebruik te maken van Shift en klik (standaard toetsenbord handeling). Ga in de menubalk naar Edit > Auto-blend layers   

 Kies de opties zoals aangegeven in het volgende screenshot:   

Het volgende beeld is nu bij je lagen in het rechterpaneel te zien. In het rood gearceerde deel zie je de lagen met verschillende maskers en bovenin het nieuwe uiteindelijke scherpe eindresultaat (merged = samengevoegd): 

Werk je foto af zoals je dat anders ook zou doen: Pas de kleuren en de contrasten naar believen aan en werk lelijke plekjes en stofjes weg die met stacking genadeloos naar voren komen. Als je goed inzoomt op de zeester zal je ook hier nog wat haartjes en stofjes zien zitten. Let er op dat de foto geen stacking artefacten heeft. Dit zijn foutjes in de procedure van samenvoegen die lelijke onscherpe plekjes in beeld kunnen geven. Als dit zo is kun je ze nog wegpoetsen maar met grote artefacten is er simpelweg dus iets misgegaan. Bijvoorbeeld het onderwerp is bewogen of je statief stond niet stabiel.   

Mochten jullie nog vragen hebben stel ze gerust als reactie onder dit artikel. Mocht je bepaalde andere technieken heel graag benoemd willen hebben in een volgend artikel dan mag je dat uiteraard daar ook vermelden.  

Ik wens jullie veel inspiratie en daag jullie uit om veel te experimenteren de komende tijd en

ben benieuwd naar al die mooie foto’s in de categorie Maandthema: In en rond het huis  van Deel de Natuur

***

!! Let nog even goed op de spelregels voor het Thema In en rond het huis:

Je kunt inzenden vanaf 1 april, kies  bij het uploaden van je foto voor Categorie 01 – Thema van de maand

Foto’s moeten thuis  gemaakt zijn in de periode 21 maart tot en met 30 april 2020